Biografi Tuanku Imam Bonjol Bahasa Sunda

Biografi Tuanku Imam Bonjol

Biografi Tuanku Imam Bonjol Bahasa Sunda

 Tuanku Imam Bonjol lahir di Bonjol, Pasaman, Sumatera Kulon, Indonésia dina warsih 1772. Ngaran pituin ti Tuanku Imam Bonjol nyaéta Muhammad Shahab. Anjeunna mangrupa putra ti pasangan Bayanuddin (ayah) sarta Hamatun (ibu). Sajatina ayah ti Tuanku Imam Bonjol mangrupa saurang alim ajengan anu asalna ti Walungan Rimbang, Suliki, Lima Puluh Dayeuh. Minangka alim ajengan sarta pamingpin pikeun masarakat satempat, Muhammad Shahab nampa sawatara gelar nyaéta Peto Syarif, Malin Basa, sarta Tuanku Imam. Tuanku nan Renceh ti Kamang, Agam minangka salah saurang pamingpin ti Maung nan Salapan nyaéta anu nunjuk manéhna minangka Imam (pamingpin) pikeun kaum Padri di Bonjol. Sarta pamustunganana nepi ka ayeuna manéhna leuwih dipikawanoh kalawan sebutan Tuanku Imam Bonjol.

Riwayat Perjuangan Tuanku Imam Bonjol
Perang Padri anu dipingpin ku Tuanku Imam Bonjol ninggalkeun kenangan heroik sakaligus traumatis dina memori bangsa urang. Ampir salila 18 warsih (1803-1821) lilana perang éta lumangsung sarta praktis anu berperang dina waktu éta téh sasama urang Minang sarta Mandailing atawa Batak umumna.

Dina awalna timbulna Perang Padri ieu dumasar kahayang digolongan pamingpin ajengan di karajaan Pagaruyung pikeun nerapkeun sarta ngajalankeun saréat Islam luyu jeung Ahlus Sunnah wal Jamaah (Sunni) anu nyekelan teguh dina Al-qur'an sarta sunnah-sunnah Rasullullah SAW. Saterusna pamingpin ajengan anu kagabung dina Maung nan Salapan ménta Tuanku Lintau pikeun ngajak Anu Dipertuan Pagaruyung reujeung Kaum Adat pikeun ninggalkeun sawatara kabiasaan anu henteu luyu kalawan ajaran ageman Islam.

Dina sawatara perundingan anu dipigawé euweuh kecap sapuk antara Kaum Padri (penamaan pikeun kaum ajengan dina waktu éta) jeung Kaum Adat. Seiring éta disawatara nagari dina karajaan Pagaruyung bergejolak, sarta nepi ka pamustunganana Kaum Padri dihandap lulugu Tuanku Pasaman narajang Pagaruyung dina warsih 1815, sarta peupeus perang di Koto Tangah deukeut Batu Kurung. Sultan Arifin Muningsyah kapaksa mawa lumpat diri ti ibukota karajaan ka Lubukjambi.

Dina tanggal 21 Pebruari 1821, kaum Adat nyieun kaputusan mengejutkan kalawan digawé babarengan kalawan pamaréntah Hindia-belanda berperang ngalawan kaum Padri dina jangji-pasini anu ditandatanganan di Padang, minangka kompénsasi Walanda meunang hak aksés sarta pangawasaan luhur wewengkon darek (pedalaman wewengkon Minangkabau). Jangji-pasini éta dihadiran ogé ku sésa kulawarga dinasti karajaan Pagaruyung di handapeun lulugu Sultan Tangkal Alam Bagagar anu geus aya di Padang wayah éta.

Campur leungeun Walanda dina perang éta ditandaan kalawan penyerangan Simawang sarta Hésé Cai ku pasukan Kaptén Goffinet sarta Kaptén Dienema mimiti April 1821 luhur paréntah Résiden James du Puy di Padang, Dina hal ieu Kompeni melibatkan diri dina perang alatan "diondang" ku kaum Adat.

Lalawanan anu dipigawé ku pasukan padri cukup tangguh ku kituna pohara ngahésékeun Walanda pikeun nungkulkeun manéhna. Ku sabab éta Walanda ngaliwatan Gubernur Jéndral Johannes van den Bosch ngajak pamingpin Kaum Padri anu wayah éta geus dipingpin ku Tuanku Imam Bonjol pikeun berdamai kalawan maklumat Jangji-pasini Masang dina warsih 1824. Hal ieu dimaklumi alatan diwaktu babarengan Batavia ogé kehabisan dana dina nyanghareupan peperangan séjén di Éropa sarta Jawa kawas Perang Diponegoro. Tapi saterusna jangji-pasini ieu dilanggar sorangan ku Walanda kalawan narajang nagari Pandai Sikek.

Tapi, saprak mimiti 1833 perang robah jadi perang antara kaum Adat sarta kaum Paderi ngalawan Walanda, kadua pihak bahu-membahu ngalawan Walanda. Pihak-pihak anu mimitina teu saluyu pamustunganana ngahiji ngalawan Walanda. Ditungtung penyesalan mecenghul kasadaran, ngondang Walanda dina konflik malahan menyengsarakan masarakat Minangkabau éta sorangan. Ngahiji manéhna kaum Adat sarta kaum Padri ieu dimimitian kalawan ayana kompromi anu dipikawanoh kalawan ngaran Plakat Penclut Pato di Tabek Pites anu ngawujudkeun konsensus Adat basandi Syarak, Syarak basandi Kitabullah (Adat dumasar Ageman, Ageman dumasar Kitabullah (Al-qur'an)).

Rasa penyesalan Tuanku Imam Bonjol luhur tindakan kaum Padri luhur sasama urang Minang, Mandailing sarta Batak, terefleksi dina kedalanana Adopun hukum Kitabullah loba lah malampau dek kalakuan kito juo. Baa dek maranéh? anu hartina "Sedengkeun loba hukum Kitabullah anu geus terlangkahi ku urang. Kumaha pikiran maranéh?"

Penyerangan sarta pengepungan benteng kaum Padri di Bonjol ku Walanda ti sagala jurusan salila kira-kira genep bulan (16 Maret-17 Agustus 1837) anu dipingpin ku jenderal sarta para perwira Walanda, tapi kalawan soldadu anu kalolobaan nyaéta bangsa pribumi anu diwangun ti sagala rupa suku, kawas Jawa, Madura, Bugis, sarta Ambon. Dina daptar ngaran para perwira pasukan Walanda, aya Mayor Jéndral Cochius, Létnan Kolonél Bauer, Mayor Sous, Kaptén Maclean, Létnan Hiji Van der Teu, Pembantu Létnan Hiji Steinmetz. sarta saterusna, tapi ogé aya ngaran-ngaran Inlandsche (pribumi) kawas Kapitein Noto Prawiro, Inlandsche Luitenant Prawiro di Logo, Karto Wongso Wiro Redjo, Prawiro Sentiko, Prawiro Brotto, sarta Merto Poero.

Aya 148 perwira Éropa, 36 perwira pribumi, 1.103 soldadu Éropa, 4.130 soldadu pribumi, Sumenapsche hulptroepen hieronder begrepen (pasukan pembantu Sumenep, Madura). Serangan ka benteng Bonjol dimimitian jalma-jalma Bugis anu aya di bagian hareup dina penyerangan pertahanan Padri.

Ti Batavia didatangkan terus tambahan kakuatan soldadu Walanda, di mana dina tanggal 20 Juli 1837 anjog jeung Kapal Perle di Padang, Kaptén Sinninghe, sajumlah urang Éropa sarta Afrika, 1 sergeant, 4 korporaals sarta 112 flankeurs. Anu kadieunakeun nunjuk ka soldadu Afrika anu direkrut ku Walanda di benua éta, kiwari nagara Ghana sarta Mali. Maranéhanana ogé disebut Sepoys sarta berdinas dina soldadu Walanda.
Sanggeus datang bala bantuan anu loba ti Batavia, mangka Walanda mimiti nuluykeun balik pengepungan, sarta dina mangsa-mangsa saterusna kalungguhan Tuanku Imam Bonjol nambahan hésé sarta terdesak, tapi anjeunna berprinsip teu sudi pikeun nyerah ka Walanda. Ku kituna nepi ka pikeun katilu kali Walanda ngaganti komandan perangna pikeun ngarebut Bonjol. Bonjol mangrupa hiji nagari leutik kalawan benteng ti taneuh liat anu di sakurilingna dikelilingi ku parit-parit. Sanggeus peperangan anu lila sarta sengit dina tanggal 16 Agustus 1837, Benteng Bonjol pamustunganana bisa dikawasa ku pihak Walanda.

Tetep dina mimiti bulan Oktober 1837, Tuanku Imam Bonjol diondang ka Palupuh pikeun ngalakonan perunding. Anjog di tempat perundingan kasebut, anjeunna langsung ditéwak sarta dipiceun ka Cianjur, Jawa Kulon. Saterusna dipindahkan ka Ambon sarta pamustunganana ka Lotak, Minahasa, deukeut Manado. Di tempat pengasingan pamungkasna ieu, anjeunna menghembuskan nafas pamungkas benerna dina tanggal 8 Nopémber 1864. Tuanku Imam Bonjol dimakamkan di tempat pengasingannya kasebut.

Heroikna carita perjuangan anu geus dipigawé ku Tuanku Imam Bonjol pikeun ngusir Walanda ti taneuh cai patut diapresiasi. Minangka pangajén ti pamaréntah Indonésia anu ngawakilan rahayat Indonésia umumna, Tuanku Imam Bonjol resmi diangkat minangka Pahlawan Nasional Indonésia saprak tanggal 6 Nopémber 1973 ngawakilan perjuangan ti taneuh Sumatra (Minangkabau).

Teu ngan éta minangka rasa terimakasih ka perjuangan anjeunna, ngaran Tuanku Imam Bonjol ogé hadir di rohang umum bangsa minangka ngaran jalan, ngaran stadion, ngaran universitas, komo dina lembaran Rp 5.000 keluaran Bank Indonésia 6 Nopémber 2001